Op vele plaatsen gingen we met een knallend en liefst mooi vuurwerk het nieuwe jaar in. Maar hoe werkt al dat vuurwerk eigenlijk?
Vuurwerk bestaat grofweg uit twee soorten: knalvuurwerk en siervuurwerk. Knalvuurwerk werkt simpel. Een stevig kartonnen omhulsel zit helemaal om een kleine lading buskruit heen. Een lont steekt naar binnen en wanneer het vuur van de lont het kruit bereikt, ontbrandt dit razendsnel. Die ontbranding creëert ogenblikkelijk een enorme vlam en veel gas, wat enorm snel uitzet. Het kan alleen nergens heen, totdat het met een knal door het kartonnen omhulsel heen breekt.
Siervuurwerk
Bij alle andere types vuurwerk, het siervuurwerk, is het ontwerp anders. Een Romeinse kaarsen of fonteinen zijn eveneens van dik karton gemaakt maar zijn aan de bovenkant open. Daardoor kunnen het ontbrandende kruit en de stoffen die de kleur geven er kleurrijk uitschieten.
Een vuurpijl heeft echter twee kamers. Eén is aan de onderkant van de huls open, zodat ontbrandend kruit de pijl de lucht in kan schieten. De tweede kruitkamer is dicht. Op het moment dat de vuurpijl in de lucht is, ontploft dat deel, vaak met mooie kleuren. Daarmee is het één van de leukste en spectaculairste stukken vuurwerk. Ook mooi zijn de dozen met kleine mortieren, die lijken op hoe de professionals hun vuurwerk de lucht in schieten.
Professionele vuurwerkmakers gebruiken mortieren. Vanuit een koker wordt met buskruit een grote bol hoog de lucht in geschoten, tot wel 300 meter hoog. Dankzij een extra lont in die bol ontploft deze vervolgens in een regen van vonkelende kleuren. Maar het ontwerp van die bollen is vaak niet zo eenvoudig als het klinkt. De explosies moeten met speciale lonten precies goed getimed zijn. En de vraag is natuurlijk: waar komen die mooie kleuren vandaan? Het geheim zit ‘m in de toepassing van exacte hoeveelheden van verschillende types metaalzouten en metaaloxides door het ontbrandende kruit.
Welke stof geeft welke kleur vuurwerk?
De kleur blauw komt bijvoorbeeld uit koper-chloride terwijl rood voort komt uit brandend strontium-carbonaat en lithiumzout. Om paars te creëren, mixen vuurwerk-makers de bovenstaande ingrediënten. Daarnaast maakt calciumchloride oranje vuurwerk; natrium-nitraat maakt geel vuurwerk en bariumchloride maakt groen vuurwerk. Deze zogeheten metaalzouten worden in kleine bollen verpakt die sterren heten. Elke grote bol bevat meerdere van deze sterren en vuurwerkmakers kunnen het zo gek en bijzonder maken als ze maar willen!
