I-Watchers

Nederlandse onderzoekers van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) en Advies en Bionet Natuuronderzoek hebben een cocktail van maar liefst 14 verschillende pesticiden aangetroffen in Ingekorven vleermuizen. Hoe gevaarlijk dat allemaal is voor de dieren, moet nog verder onderzocht worden. Het grootste deel komt waarschijnlijk uit houten balken waar ze in de zomer aanhangen op hun kraamverblijfplaats. Een ander deel komt van gewasbeschermingsmiddelen en insecticiden die ze via het voedsel binnenkrijgen. Het is nog niet duidelijk of de middelen in deze concentratie - of in deze mix - schadelijk zijn voor de dieren.

De cocktail 

In overleden individuen en mest van de Ingekorven vleermuis zijn ‘klassieke’ insecticiden zoals DDT en permethrin aangetroffen, maar ook de neonicotinoïden imidacloprid en thiametoxam, de herbiciden mecoprop en nicosulfuron, en fungiciden zoals iprodion en propiconazool.

Pesticiden, zoals imidacloprid, propoxur, thiamethoxam, nicosulfuron en iprodion werden nog nooit eerder aangetroffen in vleermuizen.

Gevaarlijk? 

Om aan te geven in welke mate de gevonden pesticiden een negatief effect hebben op vleermuizen is meer onderzoek nodig. De gevonden concentraties zijn niet acuut dodelijk voor de vleermuizen. Toch zijn chronische effecten, bijvoorbeeld op het zenuwstelsel of de reproductie, niet uit te sluiten. Permethrin, een houtverduurzamingsmiddel, is in relatief hoge concentraties aangetroffen. 

Waar komen de pesticiden vandaan? 

De meeste pesticiden komen waarschijnlijk via het hout in vleermuizen terecht. De houten balken van drie verblijfplaatsen bleken 19 verschillende pesticiden te bevatten, waarvan er negen in dode vleermuizen en vleermuizenmest is aangetroffen. Het hout blijkt vaak behandeld met pesticiden. Het is aannemelijk dat ook anti-vliegenmiddelen en gewasbeschermingsmiddelen in vleermuizen terechtkomen. De ingekorven vleermuis vangt vaak vliegen in stallen.

Opvallend is dat er ook een herbicide (nicosulfuron) en een fungicide (iprodion) in de vleermui(mest) gevonden zijn, die niet in het hout zijn aangetroffen.

Wat nu? 

CLM adviseert om een brede screening uit te voeren naar de aanwezigheid van pesticiden in dieren. Vleermuizen zijn hiervoor een geschikte groep omdat zij predator zijn, veel insecten op een nacht eten en daardoor pesticiden kunnen accumuleren in hun lichaam. Daarnaast hoort het gebruik en het ontwikkelen van alternatieven voor houtverduurzamingsmiddelen en anti-vliegenmiddelen gestimuleerd te worden.

Er is nauwelijks iets bekend over de mate van giftigheid en de (sub)lethale effecten van pesticiden op vleermuizen. Het zou een goed idee zijn om in de toelatingsbeoordeling van middelen meer aandacht te besteden aan mogelijke effecten.

Tekst: Adriaan Guldemond, CLM Onderzoek en Advies en René Janssen, Bionet Natuuronderzoek
Foto: Hugo Willockx

Dit bericht verscheen eerder op Naturetoday.com
Lees het volledige onderzoek (pdf)