Op vrijdag 21 en zaterdag 22 december 2012 organiseert de Vereniging VoorSterrenkunde vzw (VVS) de Sterrenkijkdagen. Die dagen kan men op meer dan 25 plaatsen in Vlaanderen terecht om naar de sterren te kijken. Alle bezoekers ontvangen een sterrenkaart en een informatiekrantje.
Sterrenkijkdagen
Op vrijdag 21 en zaterdag 22 december 2012 organiseert de Vereniging Voor Sterrenkunde vzw (VVS) voor de 30ste keer de sterrenkijkdagen. Mede door het veelvuldige strooilicht, is het contact van de gewone mens met de nachthemel bijna helemaal verdwenen. Voor de Vereniging Voor Sterrenkunde vzw is dit een van de aanleidingen voor de organisatie van de jaarlijkse Sterrenkijkdag. Dankzij de medewerking van volkssterrenwachten, sterrenkundige clubs en individuele amateur-astronomen, kan het grote publiek tijdens de sterrenkijkdagen genieten van de pracht van de sterrenhemel.
Honderden amateur-astronomen verspreid over ruim 25 waarnemingsposten in Vlaanderen staan op vrijdag- en zaterdagavond vanaf 19 uur klaar om de bezoekers door middel van hun sterrenkijkers te begeleiden op een reis tussen de sterren. Op die manier geven zij blijk van hun enthousiasme voor sterrenkunde. Ook mocht het weer tegenzitten, dan nog blijft een bezoek aan een van de waarnemingsposten interessant: er wordt voorzien in een ruim aanbod aan vervangingsprogramma's.
De Sterrenkijkdag (die voor het eerst werd georganiseerd in 1980) wil een forum zijn om aan te geven dat de sterrenkunde niet een bezigheid is van wereldvreemde geleerden, maar een wetenschap die voor iedereen boeiend kan zijn.
Informatiekrantje en Sterrenkaart
Iedere bezoeker aan de Sterrenkijkdag ontvangt een informatiebrochure met algemene sterrenkundige informatie. Dit jaar komen daarin volgende actuele thema’s aan bod:
* De Orionnevel in de kijker
* Vijfhonderd jaar Mercator
* Exoplaneten
* Het Higgsdeeltje
* Curiosity op Mars
Naast de kaart krijgt iedereen ook een sterrenkaart om eenvoudig de belangrijkste sterrenbeelden terug te vinden, dit uiteraard met de hulp van de ervaren amateur-astronomen op de waarnemingsplaatsen.
Wat is er te zien?
Talrijke redenen om naar de sterrenkijkdagen te komen Orion en de Stier In de winter zijn de nachten lang en donker. 's Avonds wordt het donker rond half zeven en het blijft donker genoeg om naar de sterren te kijken tot half zeven 's morgens.
Niet alleen zijn de nachten lang en donker, er is ook een selectie prachtige sterrenbeelden en objecten te zien aan de winterhemel. Het meest opvallende sterrenbeeld aan de winterhemel is zonder twijfel Orion, “de jager”. Dat sterrenbeeld vind je in de winter en de vroege lente in het zuiden. In het midden van het sterrenbeeld vinden we drie sterren op een rij, de zogenaamde “gordel” van Orion. Daaronder zien we een zwak nevelvlekje: de Orionnevel. Let ook op het opvallende kleurverschil tussen Betelgeuze (rood) en
Rigel (blauw). Let ook op het sterrenbeeld Stier, rechtsboven van Orion. De heldere rode ster is Aldebaran. Nog meer naar het westen (rechts) zien we de Plejaden, een prachtige sterrenhoop. Gebruik
een verrekijker om de vele sterren in deze sterrenhoop beter te kunnen zien.
Tweelingen, Kreeft, Leeuw
Ten noordoosten van Orion (linksboven) vinden we het sterrenbeeld Tweelingen. In dit sterrenbeeld vallen vooral de twee hoofdsterren op, Castor en Pollux. Nog meer naar links zien we eerst een opvallend sterrenbeeld: de Kreeft. Als u in een stadsgebied woont of in een zone met veel lichtvervuiling, is de kans klein dat u de sterren van dit sterrenbeeld kunt zien. Naast de Kreeft vinden we dan weer een erg mooi en opvallend sterrenbeeld: de Leeuw. In de contouren van dit sterrenbeeld kan men gemakkelijk een
liggende leeuw herkennen. De helderste ster van dit sterrenbeeld is Regulus.
Naar het noorden
Ook aan de noordelijke hemel zijn enkele mooie sterrenbeelden te zien. Begin hier met de Grote Beer, een sterrenbeeld in de vorm van een steelpan, dat in het noordoosten te zien is. Verleng de twee
bovenste sterren vijf keer naar links. Dan kom je uit bij een klein sterretje. Dat is de Poolster, die pal in het noorden staat en waar alle sterren in één dag schijnbaar één keer ronddraaien. Nog verder naar links – naar het westen – kun je Cassiopeia vinden, een sterrenbeeld in de vorm van de letter W. Nog wat verder staat Andromeda. Probeer het Andromedastelsel te vinden. Dat kan met een verrekijker en, voor wie goede ogen heeft, met het blote oog. Het is een groot spiraalsterrenstelsel, net als het sterrenstelsel waar
wij in leven. Het licht van het stelsel doet er meer dan twee miljoen jaar over om tot bij ons te komen…
Jupiter en Mars
De planeet Jupiter schittert de hele nacht nabij de heldere ster Aldebaran (in het sterrenbeeld Stier). Met het blote oog kun je er niet naast kijken. Een telescoop laat prachtige wolkenbanden zien en ook enkele maantjes. Ook Mars is ’s avonds zichtbaar. De rode planeet gaat twee uur na de Zon onder en is ’s avonds laag in
het zuidwesten te zien, zij het wel wat moeilijk.
De Maan
Op 20 december 2012 is het eerste kwartier, wat betekent dat de Maan dan voor de helft verlicht is. De Maan is dan ook tot een stuk na middernacht zichtbaar. Reeds doorheen een kleine telescoop biedt de Maan een adembenemend uitzicht: men kan zonder
problemen de zeeën vol gestolde lava zien, de vele kraters, ontstaan door inslagen van grote en kleine brokstukken op het maanoppervlak, en de hooggebergten, die boven de zeeën en kraters uitkomen.
Informatie
Informatie over de sterrenkijkdagen is te vinden op de website www.sterrenkijkdagen.be. Daar is ook een lijst te vinden van de waarnemingsplaatsen in Vlaanderen, samen met een overzicht van de activiteiten die er doorgaan, alsook een routebeschrijving.